Veel mensen hebben er last van tijdens de slaap: het tandenknarsen. Medici noemen tandenknarsen ook wel bruxisme. Het is een onderdeel van parasomnie. Mensen die tandenknarsen, plaatsen tijdens de slaap de kiezen op elkaar. Vervolgens beweegt men de kiezen, waardoor er een schurend of knarsend geluid ontstaat.
Dit geluid komt vooral doordat de boven- en ondertanden over elkaar schuiven. Het spreekt voor zich dat tandenknarsen niet goed is voor het gebit. Mensen die regelmatig tandenknarsen, richten ernstige schade aan. De tandarts of de psycholoog kan het probleem deels verhelpen of volledig oplossen.
De symptomen van tandenknarsen
Mensen met bruxisme knarsen doorgaans tijdens het slapen de hele nacht op de tanden. Zij merken er zelf niets van. Daarom is tandenknarsen moeilijk te herkennen. Vaak is het de partner of de tandarts die het tandenknarsen opmerkt.
Patiënten die tandenknarsen staan ‘s morgens vaak op met een pijnlijke kaak, nek of schouder. Een ander symptoom is hoofdpijn. Door het tandenknarsen spannen die spieren in het gezicht aan, waardoor men een pijnlijke kaak krijgt. Daarnaast klikt het gewricht regelmatig tussen de slaap en bovenkaak. Aan de binnenkant van de wangen kunnen er bijtranden ontstaan. Tandenknarsen is niet goed voor het gebit. Daardoor kunnen tanden eerder versleten raken, zonder dat daar een aanwijsbare reden voor is. Uiteraard leidt tandenknarsen tot gevoelige tanden. Het is vaak de partner die het klikkende geluid ‘s nachts opmerkt.
Tandenknarsen wordt veroorzaakt door stress. Mensen met bruxisme hebben vaak veel aan hun hoofd en zijn vaak gespannen. Daarnaast is bewezen dat tandenknarsers overdag graag op een pen of op hun nagels bijten. Voornamelijk vrouwen vertonen het tandenknarsen. Het is niet helemaal duidelijk waar dit verschil vandaan komt.
Oorzaken, gevolgen en behandeling
Waardoor tandenknarsen veroorzaakt wordt, is maar moeilijk te achterhalen. Het vaakst wordt bruxisme veroorzaakt door stress. Dit noemt men psychologische factoren. Maar ook andere factoren kunnen een oorzaak van bruxisme zijn. De gevolgen van tandenknarsen zijn groot. Het hele gebit kan ernstig beschadigd raken. Men krijgt vaker hoofdpijn, pijn in de kaken of de slaap. Daarom is het belangrijk het probleem te behandelen. Dat kan bij de psycholoog, fysiotherapeut of de tandarts.
Oorzaken tandenknarsen
Tandenknarsen komt vooral voor bij mensen die psychische problemen hebben, zoals innerlijke spanning, stress of angst. Er is een samenhang tussen tandenknarsen en andere slaapproblemen, zoals slaapapneu, snurken of slapeloosheid. Ook overmatig alcoholgebruik kan een belangrijke oorzaak van bruxisme zijn. Rokers leiden twee keer zo vaak aan tandenknarsen als niet-rokers.
Bovendien is het verstandig te minderen met koffie, cola of chocolade. Cafeïne kan leiden tot nare gewoontes in de slaap, zoals het tandenknarsen. Daarnaast is bewezen dat gebruik van Prozac, XTC en Cocaïne leidt tot bruxisme. Een niet-psychologische oorzaak is een niet goed passend gebit. Daar kan de tandarts iets aan doen. Bovendien is bruxisme erfelijk: 40 tot 60 procent van de gevallen zijn erfelijk. Een andere oorzaak is een defect aan het zenuwstelsel, zoals bij Parkinson en Huntington het geval is.
Gevolgen tandenknarsen
Mensen die tijdens het slapen bruxisme vertonen, vernielen daarmee hun gebit. De tanden en kiezen kunnen erg beschadigd raken. Dat is vooral te zien aan de tandglazuur. Door het slijten van de kiezen kunnen vullingen afbreken. Sommige patiënten knarsen zo erg, dat de voortanden amper nog zichtbaar zijn bij het lachen. Kiezen kunnen in het slechtste geval breken of barsten in zeer uitzonderlijke gevallen.
Een veel voorkomend gevolg is tandpijn of kiespijn, slaapproblemen, concentratie- en relatieproblemen, pijn in de kaakgewrichten, schouderklachten en vermoeidheid.
Tandenknarsen verhelpen
Tandenknarsen is een vervelende kwaal, maar in principe wel te verhelpen. Een behandeling tegen bruxisme is nodig in een zo vroeg mogelijk stadium. De behandeling kan plaatsvinden bij de tandarts, psycholoog of fysiotherapeut. De tandarts kan zich inzetten om het gebit weer volledig te herstellen. Vaak wordt er gekozen voor witte vulmaterialen. Deze zijn eenvoudig aan te brengen zonder veel schade of pijn. De voortanden worden daardoor weer beter zichtbaar.
Als men het tandenknarsen voor een langere tijd heeft afgeleerd, kan de tandarts beginnen aan een herstel op langere termijn. Vaak kiest men voor kronen of een beugel. Een combinatie van kronen, een beugel en wit vulmateriaal is ook een optie.
Naar de tandarts of de psycholoog tegen tandenknarsen
Er is veel onderzoek gedaan naar tandenknarsen tijdens het slapen. De tandarts kan een opbeetplaat of splint voorschrijven. Daarmee komt men niet meteen van het tandenknarsen af, maar het gebit wordt wel beschermd.
Deze opties hebben wel nadelen: niet iedereen slaapt prettig met een bitje in de mond. Mensen die erg tandenknarsen, kunnen het plaatje kapot bijten. Soms is een verwijzing naar de psycholoog noodzakelijk. Stress is een veelvoorkomende oorzaak van bruxisme. Gedragstherapie kan in dit geval helpen. In sommige gevallen wordt een antidepressivum voorgeschreven. Zelfs dan kunnen patiënten nog stug door knarsen. Fysiotherapie is nog een optie om de kaken los te krijgen en schouder- en nekklachten te verhelpen.