Hoeveel slaap heeft een mens nodig?

Het is een vraagstuk waar neurologen en somnologen zich al jarenlang mee bezighouden: hoe lang dient de mens te slapen? De meeste deskundigen adviseren zo’n zeven tot acht uur slaap per nacht voor volwassenen. Met andere woorden: tussen de 7 en 9 uur slapen, is belangrijk. Toch is het geen echte wet van het menselijk lichaam. Er zijn tal van mensen die veel meer slaap nodig hebben. Andere slapen juist aanzienlijk minder.

Zo zijn er mensen die aan zes uur slaap genoeg hebben en zich toch goed voelen. Andere hebben meer dan acht uur nodig om normaal te kunnen functioneren. De afgelopen jaren zijn er diverse onderzoeken verschenen. Sommige deskundigen pleiten voor een ander slaapritme, de ander pleit juist voor minder slapen, omdat we dan langer zouden leven. Daardoor ontstaat er een interessant vraagstuk: hoeveel slaap hebben we eigenlijk nodig? Deze vraag beantwoorden we door te kijken naar de groepenindeling.

Hoeveelheid slaap voor baby’s, kinderen, volwassenen

Om deze vraag correct te kunnen beantwoorden, is het raadzaam een indeling te maken tussen verschillende groepen. Kijkende naar baby’s, hebben zij aanzienlijk meer slaap nodig in de eerste maanden dan wanneer zij ouder worden. Ouders hanteren al decennialang ‘kinderbedtijd’ om zo te voorkomen dat kinderen slaaptekort opbouwen en de prestaties op school achterblijven. Goede slaap is belangrijk. Mede omdat onze geest ‘s nachts tot rust komt. Het herstel van lichaam en geest is noodzakelijk om overdag te kunnen presteren. We kijken naar de volgende groepen: baby’s, kinderen, volwassenen. Ten slotte richten we ons op het vraagstuk of ‘bijslapen’ wel echt zin heeft.

Slaap bij baby’s

Baby’s slapen het meest van iedereen. De meeste baby’s slapen behoorlijk veel. Zo kan een pasgeboren baby wel tussen de 18 en 20 uur slaap nodig hebben. Naarmate de baby een paar maanden ouder wordt, neemt het aantal uren slaap af. Binnen een jaar slaapt de baby gemiddeld al zo’n vier uur per dag minder!

Een baby tussen de 0 en 2 maanden slaapt het meest: tussen de 18 en 20 uur. Drie maanden later is dit tussen de 14 en 15 uur. Tussen de 1 en de 3 jaar neemt het aantal uren al af naar tussen de 12 en 14 uur. We kunnen stellen dat het aantal uren dat iemand slaap nodig heeft, afneemt naarmate iemand ouder wordt. Baby’s slapen het grootste deel van de dag. Toch slapen zij niet al die uren achter elkaar. Het gaat hier om perioden.

Een pasgeboren baby slaapt niet langer dan drie tot vier uur achter elkaar. Om die reden liggen kersverse ouders ‘s nachts wakker. Na drie tot vier uur slaap, worden baby’s wakker omdat ze honger hebben. Na drie maanden neemt de drang af en kunnen baby’s doorslapen. Het advies is om ‘s nachts niet het licht aan te doen tijdens het voeden. Houd de ruimte zo donker mogelijk en praat niet tegen de baby. Baby’s raken namelijk gewend aan regelmaat en routines. Op die manier leert de baby dat de nacht bedoeld is voor slapen en niet voor het spelen van spelletjes.

Aantal maanden	Uren slaap
0-2	18 tot 20
5-12	14 tot 15
12-36	12 tot 14

Kinderen en aantal uren slaap

Voor kinderen ligt het aantal uren slaap aanzienlijk minder. Over het algemeen kunnen we stellen: hoe ouder het kind, hoe minder slaap noodzakelijk is. Toch is het belangrijk dat kinderen wel een voldoende aantal uren slaap bereiken, om zo op school goed te kunnen presteren. Kinderen tussen de 3 en 5 jaar slapen zo’n 11 tot 13 uur per dag. In de vijf jaar erna is dit tussen de 11 en bijna 10 uur. Tussen de 10 en de 13 jaar gaat het om ongeveer 9 tot 10 uur slaap.

Aantal jaren	Uren slaap
3-5	11 tot 13
5-10	10 tot 11
10-13	9 tot 10

Wanneer het kinderbedtijd is, is dus afhankelijk van de leeftijd van het kind. Ook hier geldt: een goede slaaproutine is belangrijk. Daarmee leert het kind wat er van hem verwacht wordt. Leer kinderen dus aan de tanden te poetsen, lees een verhaaltje voor of zing een slaapliedje. Daarnaast is de volgende opvoedregel belangrijk: eenmaal het kind in bed ligt, mag hij er pas de volgende dag er weer uit. Televisie kijken omdat het kind niet kan slapen is dus uit den boze.

Om te meten of een kind voldoende slaapt, zijn er een aantal indicatoren waar ouders zich aan vast kunnen houden. Als er een wekker nodig is om wakker te worden, of als het kind moeilijk wakker te krijgen is, slaapt hij onvoldoende. Koffie, energiedrank, cola et cetera zou niet moeten behoren tot het ontbijt. Heeft hij dit nodig om wakker te worden, dan is er sprake van onvoldoende slaap. Hetzelfde geldt voor steeds weer in slaap vallen. In het weekend veel langer slapen dan door de week duidt ook op een slaapprobleem en een tekort aan slaap.

Pubers en jongvolwassenen

Pubers en jongvolwassenen hebben nog minder slaap nodig. Het gaat hier om tussen de 8 en 9 uur slaap, tot zijn of haar achttiende. Na de achttiende verjaardag is er sprake van volwassenheid. Dan kan ook het volwassen slaapritme worden aangehouden.

Slapen bij volwassenen

Volwassenen hebben het minste aantal uren slaap nodig van iedereen. Tussen de 7 en 9 uur slaap zou voldoende moeten zijn om overdag goed te kunnen functioneren. Volwassen leiden doorgaans een druk bestaan. Daarom zoeken ze naar manieren om slaap te winnen. Later ‘slapen zij dan bij’ (meerfase slaap). Acht uur slaap is noodzakelijk. Sommige volwassenen verdelen dit over verschillende slaapperiodes op een dag en nacht. Daar zit een voordeel: men wint er tijd mee. Het nadeel is echter dan zo’n slaapritme moeilijk vol te houden is. Net als bij kinderen is bijslapen in het weekend niet wenselijk.

Bijslapen
Bij bijslapen is er sprake van Polyphasic Sleep (meerfase slaap). Daarbij slaapt men meerdere sessies, verdeeld over de dag en de nacht. Dat moet passen bij de levensstijl. Bij een normale baan is deze methode moeilijk vol te houden. Bijslapen heeft bovendien als gevolg dat de REM-slaap verschuift.

Power naps kunnen wel degelijk zinvol zijn. Het beste is deze uit te voeren meteen na de lunch, maar niet langer dan 20 minuten. Daarna heeft men weer voor uren energie. Het lichaam is toe aan korte rust. Maar let wel: maximaal 20 minuten. Wie langer slaapt, verliest juist meer energie. Het zetten van een wekker is dan dus noodzakelijk.