Hyperventilatie tijdens de slaap
Hyperventilaties komen niet alleen overdag voor, maar ook tijdens de slaap. Mensen die ‘s nachts hyperventileren doen dat vaak volledig onbewust. Zij worden wakker met een onwel gevoel en zeggen vaak paniekerig te zijn. De ademhaling is zonder het te weten op hol geslagen. Bovendien klopt het hart door het teveel aan koolzuur in het bloed sneller.
Mensen die op deze manier wakker schrikken na een nachtelijke aanval van hyperventilaties, zijn daardoor vaak in paniek. Dat terwijl je verwacht dat men tijdens de slaap ontspannen is. Daardoor zou de ademhaling ook rustig moeten zijn.
Waarom komen hyperventilaties tijdens de slaap voor?
Normaal gesproken ben je tijdens de slaap erg ontspannen. Doordat het lichaam ontspannen is, zou de ademhaling tijdens het slapen rustig moeten verlopen. Tijdens het slapen is er namelijk weinig zuurstof nodig. Naarmate de slaapcyclus verder vordert, ga je langzamer ademen.
Ook in de slaap is het mogelijk om een hyperventilatie te krijgen. Gedurende de slaapfases in de slaapcyclus, wordt alle informatie van de dag ervoor verwerkt. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen belangrijke informatie en informatie die niet meer belangrijk is. Op deze manier blijft ons geheugen correct werken en kunnen we ons blijven concentreren. Wanneer je overdag stress ervaart, kan deze stress hyperventilaties veroorzaken tijdens de verwerking van informatie ‘s nachts.
Hyperventilatie zijn vrijwel altijd het gevolg van stress. Stress betekent niet automatisch hyperventilaties tijdens het slapen. De kans op deze aanvallen tijdens de slaap wordt groter naarmate de stress ook overdag toeneemt. Veel mensen die ‘s nachts aanvallen krijgen, hebben deze overdag ook. Wie dagelijks stress ervaart, merkt dit doorgaans in het hebben van onrustige dromen of zelfs nachtmerries. De hersenen kunnen door de druk de informatie niet correct verwerken. Bij kortdurende stress treedt deze problematiek niet op; wanneer je langdurig stress ervaart, kunnen nachtelijke hyperventilaties zich ontwikkelen, als gevolg van opgestapelde emoties.
Oorzaak hyperventilaties tijdens de slaap
Door de aanhoudende stress kunnen de hersenen alle informatie niet juist verwerken. Daardoor neemt de ademhaling tijdens de slaap toe in plaats van af, wat hyperventilaties tot gevolg heeft. Je voelt je na verloop van tijd vermoeid, maar doorgaans ben je in paniek bij het ontwaken.
Hyperventilaties zijn het gevolg van aanhoudende stress. Het lichaam en de hersenen werken dan niet juist meer samen. Door onrustig dromen, neemt de ademhaling tijdens de slaap toe. Normaal gesproken zou de ademhaling erg ontspannen zijn. De ademhaling neemt toe omdat het lichaam in een stresstoestand raakt. Zo bereid het lichaam zich voor op inspanning, vanuit de vecht en vlucht reactie. Hierdoor ga je dus sneller ademen en gaat je hart sneller kloppen. Deze angst en stress kan ervoor zorgen dat je gaat hyperventileren. Nachtelijke hyperventilatie-aanvallen zijn doorgaans overdag al te voelen. Je voelt je de hele dag gespannen en voelt dat de aanvallen opkomen. Wanneer je gaat slapen, voel je je al onrustig.
Tijdens de hyperventilaties ‘s nachts, voelen de aanvallen hetzelfde als de aanvallen overdag. Mensen met nachtelijke aanvallen worden ’s nachts of ‘s morgens wakker terwijl zij happen naar adem. Hyperventilaties gaan ‘s nachts vaak gepaard met paniekaanvallen, hartkloppingen en trillen. De reactie van het lichaam is tijdens een nachtelijke aanval hetzelfde als een hyperventilatie overdag.
Diagnose
Aangezien hyperventiliatie tijdens de slaap vaan onbewust gebeurd is het lastiger om vast te stellen waarom je met paniek wakker wordt. De meest voorkomende klacht is dan ook dat je met angst en paniek wakker wordt en dat je overdag vaak nog vermoeid bent en stress ervaart. Overige klachten gerelateerd aan hyperventilatie zijn:
- Ademhalingsklachten als gevolg van kortademigheid en een drukkend gevoel op de borst.
- Hartklachten als gevolg van hartkloppingen en pijn of steken in de borst.
- Last van kramp en/of stijve spieren
- Last van duizeligheid en hoofdpijn
- Overmatig transpireren
- Last van de buik als gevolg van misselijkheid of buikpijn
Behandeling
Hyperventilaties zijn doorgaans niet gevaarlijk, maar wel vervelend. Wanneer je hyperventileert, verandert de verhouding tussen koolstof en zuurstof in het bloed. Zeker bij spanning of angst kan je een hyperventilatie krijgen. De klachten kunnen verder geen kwaad, want een hyperventilatie is niet gevaarlijk. Bij een hyperventilatie ga je sneller ademhalen, waardoor je ademt alsof je een sportieve prestatie moet leveren. Er zijn geen medicijnen tegen hyperventilatie, maar wel tegen angst.
Mensen die lijden aan hyperventilaties ‘s nachts of overdag, kunnen doorgaans zelf stappen nemen om de ademhaling onder controle te krijgen. Hyperventilaties zijn vaak het resultaat van een vicieuze cirkel. Nachtelijke aanvallen verergeren de aanvallen overdag. ‘s Nachts slaapt je slecht, waardoor je uitgeput raakt. Overdag neemt de stress toe, mede doordat je slecht geslapen heeft. Er zijn geen momenten waarbij het lichaam volledig tot rust gekomen is. Daardoor ga je met deze zorgen naar bed, waardoor de vicieuze cirkel blijft. Hiervoor zou het kunnen helpen je bewust te worden van wat er gebeurt, door het lezen van een Self-help boek. Zo heeft het boek van Katrien Geeraerts en Nicole Smit al vele mensen geholpen. In dit boek word je meegenomen in een stuk informatie, maar ook in een stuk zelf stappen nemen. Het boek helpt jou je levensstijl te veranderen om zo de hyperventilatie meer onder controle te krijgen.
Er zijn mogelijkheden om het aantal hyperventilatie-aanvallen te verminderen. Dit is onder meer mogelijk door hulp in te schakelen van een fysiotherapeut door middel van ademhalingsoefeningen, een logopedist om te ondersteunen bij de wijze van ademhaling en/of een psycholoog om te praten over de stress en de angst. Bezoek altijd een huisarts bij dergelijke problemen. Er zijn diverse manieren om nachtelijke hyperventilaties te stoppen.
Zelf kun je ook proberen om minder stress te ervaren. In de nachten verwerk je namelijk ook de stress momenten van overdag. Om rustig te gaan slapen kun je proberen te ontstressen voordat je naar bed gaat. Zoek hierbij naar de activiteiten waar jij van ontspant, zoals het lezen van een boek of het nemen van een warme douche. Probeer hierbij weg te blijven van prikkelvolle dingen, zoals het kijken van televisie of je telefoon.
Meer informatie
Meer betrouwbare informatie over hyperventileren kunt u vinden op de site van de Nederlandse hyperventilatiestichting: www.hyperventilatie.org
Veel gestelde vragen
Waarom hyperventilatie tijdens de slaap?
Het lichaam reageert 's nachts hetzelfde als overdag. Wanneer je tijdens de slaap stress ervaart kan het zijn dat je lichaam zich gaat voorbereiden op inspanning. Je gaat sneller ademen en je hart gaat sneller kloppen, waardoor je kunt gaan hyperventileren.
Wat kun je doen tegen hyperventilatie tijdens de slaap?
Het belangrijkste wat je kunt doen is om minder stress te ervaren, zowel overdag als 's nachts. In je slaap verwerk je namelijk ook de gebeurtenissen van de dag. Probeer voordat je gaat slapen te ontstressen, met bijvoorbeeld een kopje thee of een lekkere douche. Ook kun je hulp zoeken bij een fysiotherapeut of logopedist om te helpen met de ademhaling of bij een psycholoog om te praten over de stress.
Lotte Krijger
Slaapexpert
Mijn naam is Lotte Krijger en ik hou van slapen! Ik werk nu 3 jaar met veel plezier in de slaapindustrie en ik verzamel graag informatie wat ik kan delen om jou nachtrust te verbeteren. Heeft u nog vragen, of ziet u graag een blog over een bepaald onderwerp, neem dan contact met mij op!
