nachtmerries

Nachtmerries

Dromen is belangrijk om alle informatie van de dag ervoor te verwerken. Een onderdeel van dromen, is een nachtmerrie. Nachtmerries komen voort uit emoties, uit nare indrukken die dag voor het slapengaan zijn opgedaan. Toch zijn nachtmerries een paar nachten achter elkaar weldegelijk een slaapprobleem, omdat ze kunnen duiden op een nachtmerrie-stoornis.

Nachtmerries vallen onder ‘parasomnieën’. Parasomnieën zijn een verzameling van slaapstoornissen, die ertoe leiden dat de patiënt uit zijn slaap gehaald wordt.

Nachtmerrie-stoornis

Wanneer men last heeft van nachtmerries, een aantal dagen of weken achter elkaar, kan er sprake zijn van een nachtmerrie-stoornis. We spreken van een nachtmerrie als er sprake is van verontrustende visuele dromen die men wakker houdt uit de slaap. Doordat nachtmerries regelmatig voorkomen, kan iemand er bang voor worden om te slapen. Iedere nacht is men dan bang dat hij of zij weer een nachtmerrie zal ervaren.

Die indruk zal ertoe leiden dat er een slaapstoornis ontwikkeld wordt. Bovendien zijn nachtmerries inderdaad schadelijk voor het slaapritme. Nachtmerries houden mensen uit de slaap. Bij het ontwaken uit een nachtmerrie voelt men zich meestal gespannen en bang. Daardoor is het moeilijk opnieuw in slaap te vallen. Deze problematiek veroorzaakt slaaptekort. Door het slaaptekort blijven de nachtmerries terugkomen. Men is slaperig overdag, de hersenen kunnen de indrukken ‘s nachts niet goed verwerken, waardoor er opnieuw nachtmerries optreden. Er is sprake van een vicieuze cirkel van nachtmerries.

De meeste nachtmerries zijn erg realistisch. Naarmate er meer slaapgebrek optreedt, worden ze steeds verontrustender. Nachtmerries gaan meestal over zaken als ongerustheid, angst of paniek. Daarbij kunnen verschillende emoties optreden, die nachtmerries verder versterken.

Nare droom of nachtmerrie?

De inhoud van de droom bepaalt doorgaans of er sprake is van een nare droom of een nachtmerrie. De meeste nachtmerries uiten bedreigingen aan het adres van de dromer. Mensen kunnen zich bij nachtmerries vaak heel goed herinneren waar de droom precies over ging. Dat is bij een nare droom niet zo. Een nare droom wordt vaak bij het wakker worden al uit het geheugen gewist.

Bovendien moet er voor een nachtmerrie sprake zijn van een verstoorde nachtrust. Men wordt wakker van een nachtmerrie, moet even bijkomen en probeert dan weer te slapen. Er zijn verontrustende dromen waarbij men niet wakker wordt. Er wordt dan gesproken van een nare droom en niet van een nachtmerrie. Het is mogelijk om meerdere keren per nacht wakker te worden van herhaaldelijke nachtmerries. Vaak hebben die nachtmerries hetzelfde thema of zijn de nachtmerries een vervolg op elkaar.

Nachtmerries en REM-slaap

Een nachtmerrie komt doorgaans voor tijdens de REM-slaap. Tijdens de slaap zijn er 5 slaapfases die we iedere nacht een aantal keren afleggen. Normaalgesproken legt de mens de cyclus zo’n vier tot zes keer per nacht af. De laatste fase is de REM-slaap, genoemd naar het verschijnsel Rapid Eye Movement. De hersenen zijn dan drukker dan overdag en de ogen gaan snel heen en weer. Toch zijn we compleet onderbewust en zijn de spieren uitgeschakeld, zodat we deze dromen niet echt tot uitvoering kunnen blijven. REM-slaap neemt ongeveer 20 tot 25 procent van de slaaptijd in, waardoor de kans op dromen gering is.

De REM-fase wordt iedere cyclus iets langer. Aan het eind van de nacht kan de REM-slaap wel een uur duren. Dat is de reden dat nachtmerries vaak in het laatste deel van de nacht plaatsvinden. Nachtmerries ontstaan door nare gebeurtenissen. Het komt het vaakst voor door een trauma. Nachtmerries kunnen ook in andere slaapfases van in de slaapcyclus voorkomen. Nachtmerries laten vaak trauma’s nog een keer herbeleven.

Nachtmerrie of paniekaanval?

Een nachtmerrie mag niet verward worden met een nachtelijke paniekaanval. Iemand met nachtmerries, wordt wakker van nare dromen. Een nachtelijke paniekaanval gaat gepaard met schreeuwen, schoppen en uit bed springen. Mensen met nachtelijke paniekaanvallen zijn vaak moeilijk wakker te krijgen, bij een nachtmerrie is het relatief eenvoudig iemand te wekken. Bij nachtelijke paniekaanvallen is men erg verward en kan men zich slechts delen van een droom herinneren. Een paniekaanval komt vaak in het eerste en derde deel van de nacht voor, terwijl nachtmerries vrijwel altijd in het laatste deel van de nacht voorkomen.

Nachtmerries kunnen ook in eerdere slaapfases voorkomen. Dat komt meestal door een chronisch tekort aan slaap. De hersenen krijgen niet de kans om de informatie te verwerken aan het eind van de nacht, doordat ze moe zijn. Daardoor beginnen de hersenen met de informatieverwerking zodra iemand in slaap valt.

Last van nachtmerries

Nachtmerries komen vaak voor, op iedere leeftijd. De eerste nachtmerrie komt voor rond het zesde levensjaar. 75 procent van de kinderen kunnen zich een nachtmerrie herinneren. Zowel jongens als meisjes hebben er last van. De meeste nachtmerries komen voor bij kinderen rond de tien jaar, daarna neemt de frequentie af. Sommigen houden levenslang last van nachtmerries. Ongeveer 50 tot 85 procent van de volwassenen heeft soms wel eens een nachtmerrie. Nachtmerries nemen af naarmate men ouder is. Volwassenen en vrouwelijke tieners hebben vaak meer last van nachtmerries dan mannen. Vrouwen praten er ook gemakkelijker over.

Een echte nachtmerrie-stoornis komt niet vaak voor: slechts in 2 tot 8 procent van de gevallen.

Oorzaak van nachtmerries

De oorzaken van nachtmerries kunnen vaak in een trauma gevonden worden. Toch kunnen ook andere oorzaken gevonden worden, in de vorm van een slaapstoornis, een medische aandoening, nachtmerries als gevolg van psychische stoornis of een verslaving.

Wanneer men echt lijdt aan veel nachtmerries en de slaap verstoord raakt, is het raadzaam een slaapspecialist te raadplegen. Deze stelt een diagnose. Vervolgens volgt er een behandeling aan de hand van psychotherapie. De therapeut probeert de onderliggende oorzaken van nachtmerries te vinden. Andere vormen van behandeling zijn: hypnose, EMDR of het managen van stress. Er wordt maar zelden medicatie voorgeschreven voor dit probleem.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Ontvang relevante kortingen en updates omtrent het verbeteren van jouw slaap.