Praten in de slaap is een vorm van een slaapstoornis. De stoornis is over het algemeen niet schadelijk of gevaarlijk, maar kan er wel toe leiden dat men schaamte voelt voor wat hij ‘s nachts gezegd heeft. Bovendien houden mensen die praten in hun slaap vaak hun partner wakker gedurende de nacht.
Slaappraten is een opvallend verschijnsel. In sommige gevallen kunnen patiënten hele dialogen voeren, terwijl anderen enkel een aantal woorden kunnen mompelen. De verschillen tussen het praten in de slaap zijn dus groot en afhankelijk van de slaapfase waarin men zich dan bevindt.
Over in je slaap praten
Praten tijdens de slaap wordt in het Engels vaak aangeduid als sleep-talking, maar soms ook als somniloquy. Het staat bekend als een slaapstoornis. Wanneer men tijdens het slapen spreekt, kan er sprake zijn van een aantal woorden waarbij men mompelt, maar soms ook volledige complexe zinnen of hele gesprekken. De mate van de spraak verschilt per patiënt. Deze slaapstoornis is niet gevaarlijk. Er is geen sprake van lichamelijk letsel wanneer men dit gedrag vertoont.
Toch heeft slaappraten een aantal voornamelijk sociale gevolgen. Mensen die in hun slaap praten, zijn zich niet bewust van het feit dat ze dit doen. Het heeft geen zin mensen te confronteren met wat ze hebben gezegd tijdens hun slaap. Wat er precies tijdens de slaap besproken wordt, is afhankelijk per situatie. In sommige gevallen speelt men een televisie serie na, die hij vlak voor het slapengaan heeft gezien. In andere gevallen ligt er een (traumatische) gebeurtenis aan ten grondslag.
Betrouwbaarheid van informatie tijdens de slaap
Doordat mensen tijdens hun slaap niet bewust nadenken over wat zij zeggen, heeft dit sociale gevolgen. Mensen die in hun slaap praten voelen vaak de schaamte over wat zij gezegd hebben, nadat zij daar de volgende dag mee geconfronteerd worden. Slaapspecialisten zijn het er onderling over eens dat wat men tijdens de slaap zegt, niet altijd de waarheid is. In sommige gevallen is er sprake van wartaal. Wanneer er wel sprake is van heldere spraak, gaat het hier alsnog om irrationele uitspraken waar men geen rechten aan kan ontlenen.
Om die reden worden uitspraken tijdens de slaap niet gebruikt in de rechtszaal. Spreken tijdens de slaap is niet schadelijk voor de hersenen, maar het brengt wel schaamte met zich mee. Bovendien kan het storend zijn voor de bedpartner en anderen die in de omgeving verblijven. Daaruit ontstaat een sociale angst. De patiënt is bang dat hij tijdens de slaap zal praten en anderen zal storen, en is om die reden bang in slaap te vallen. Slaappraten komt in verschillende slaapfasen voor. Tijdens de lichte slaap kan men al beginnen met het slaappraten. In veel gevallen zijn de uitspraken tijdens deze slaapfase nog goed te volgen, omdat de zinnen nog samenhangend zijn. Naarmate men verder in de slaapcyclus raakt, worden de zinnen en woorden onnavolgbaar. Wat overblijft is doorgaans onsamenhangend gebrabbel en gemompel. Zelfs in de lichte slaapfase, waarin woorden en zinnen goed te volgen zijn, heeft de patiënt er niet over nagedacht.
Oorzaak praten in je slaap
Bij iedereen komt praten tijdens het slapen wel eens voor. Toch hebben mannen er doorgaans vaker last van dan vrouwen. Slechts vijf procent van de volwassenen praat wel eens in de slaap. Dat terwijl kinderen regelmatig spreken in de slaap. Ongeveer de helft van de kinderen doet dat wel eens.
Dit komt doordat kinderen steeds opnieuw nieuwe indrukken opdoen. De informatie wordt tijdens de slaap verwerkt. Vaak is dit ook de reden dat kinderen minder samenhangend praten tijdens de slaap dan volwassenen. Spreken tijdens de slaap is niet gevaarlijk. Bovendien beïnvloedt het de kwaliteit van slaap niet, waardoor het een onschuldige slaapstoornis is. Toch moet men het spreken tijdens het slapen niet te licht opnemen.
De oorzaak van praten in je slaap heeft namelijk verschillende verklaringen. Het kan voorkomen door bijvoorbeeld stress, depressie, slaaptekort, alcohol en koorts. Maar in sommige gevallen kan het hier ook gaan om lichamelijke problemen, zoals bijvoorbeeld slaapapneu of narcolepsie. Het gaat hier dan om een bijverschijnsel van andere slaapstoornissen. Wanneer men dus ernstig vermoeid is, zomaar overdag in slaap valt en ‘s nachts tijdens de slaap praat, staat dit verschijnsel niet meer op zichzelf, maar dient deze onderzocht te worden.
Behandeling praten in je slaap
In principe is het praten in je slaap geen reden tot zorg. Dit is een normaal verschijnsel bij voornamelijk kinderen en soms ook bij volwassenen. Als de klachten ernstiger worden of men regelmatig tijdens de slaap praat, kan men zich wenden tot de huisarts. Deze kan de patiënt doorsturen naar een slaapspecialist. In sommige gevallen staat praten tijdens je slaap niet op zichzelf, maar is het een gevolg van overige slaapstoornissen of stress, zoals hierboven beschreven. In dat geval kan behandeling zinvol zijn.
Er is geen standaardbehandeling voor deze slaapstoornis. Welke behandeling zinvol is, is afhankelijk van de oorzaak van het praten tijdens de slaap. Bij stress kan het bezoek aan een psycholoog zinvol zijn. Wanneer er sprake is van andere slaapstoornissen, kunnen er medicijnen ingezet worden, of kan men worden doorverwezen naar een slaapspecialist in een slaap-waakcentrum.
Bijvoorbeeld wanneer er sprake is van narcolepsie. In dit geval is een behandeling noodzakelijk, omdat deze slaapziekte ook andere ongemakken met zich meebrengt. Wanneer het enkel gaat om het spreken in de slaap, is verdere behandeling niet nodig.
Mensen die regelmatig praten in hun slaap, kunnen ook zelf stappen ondernemen om de problemen op te lossen. Ten eerste is een goed slaapritme belangrijk. Zorg ervoor dat men voldoende slaap krijgt. Een gemiddelde van acht uur per dag is voor volwassenen aanbevolen. Kies daarnaast voor een juiste slaaphygiëne. Maak geen gebruik van mobiele apparatuur in de slaapkamer en hanteer een vast slaapschema. Dergelijke stappen zijn onderdeel van een proces en hebben daarom niet meteen effect. In de tussentijd kunnen bedpartners gebruik maken van oordopjes. Wanneer het probleem oplossen zelf niet lukt, is een bezoek aan een specialist het overwegen waard.