Restless Legs Syndroom (RLS)

Inhoudsopgave

Tonen
• - Wat is het Restless Legs Syndroom?
• Symptomen en oorzaak RLS
• Oorzaak RLS
• - Behandeling en diagnose RLS
• Diagnose
• Behandeling RLS
• Video over RLS

Eén van de meest voorkomende slaapstoornissen is het Restless Legs Syndroom (RLS). In het Nederland wordt de ziekte ook wel aangeduid als het Rusteloze Benen Syndroom. Sommige medici maken de verwijzing naar het Wittmack-Ekbom Syndroom. Bij deze slaapstoornis heeft men een nare sensatie in de benen of kuiten, die doen denken aan het onder stroom staan. Bovendien komt er vaak ernstige jeuk voor.

Door deze sensaties hebben patiënten de onweerstaanbare drang hun benen te bewegen tijdens de slaap. Dit verstoort de kwaliteit van de slaap, waardoor men zich overdag vaker vermoeid voelt.

Wat is het Restless Legs Syndroom?

Het Restless Legs Syndroom komt relatief vaak voor in Nederland. Mensen die lijden aan RLS, hebben vaak een vage omschrijving van hun klachten. Ze hebben een onweerstaanbare drang om ‘s nachts de benen te bewegen tijdens de slaap of tijdens rust. Zij voelen een prikkel in de benen die alleen overgaat als de benen een aantal keren achter elkaar worden bewogen. De klachten komen vaak ‘s nachts voor. Daarom wordt RLS gerekend tot één van de meest voorkomende slaapstoornissen.

Men heeft een vervelend gevoel in de benen, vaak al voordat men gaat slapen. In veel gevallen heeft men een jeukend, branderig of kriebelend gevoel. Dat gevoel gaat over wanneer de benen worden bewogen. Zodra de benen weer in rust liggen, komt het gevoel weer terug. Daardoor blijven mensen soms urenlang uit hun slaap, waarmee RLS tot de slaapstoornissen wordt gerekend.

RLS heeft veel gevolgen: men voelt zich overdag vermoeid, functioneert slecht en het sociale leven lijdt eronder. Zo’n tien procent van de Nederlanders heeft last van RLS. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Voornamelijk mensen boven de 40 krijgen last van RLS. Het gaat hier om een neurologische bewegingsstoornis.

Symptomen en oorzaak RLS

Het Restless Legs Syndroom heeft een belangrijk kenmerk: de prikkel in de benen. Een andere noodzakelijke voorwaarde om RLS te diagnosticeren, is dat men zich overdag erg vermoeid voelt, als gevolg van een chronisch gebrek aan slaap. Dit heeft zijn weerslag op het sociale leven. Men vermijdt uitjes en andere sociale activiteiten, uit schaamte. Vaak is de patiënt bang dat hij dergelijke episodes zal krijgen in gezelschap. Daardoor ontstaan er psychologische klachten, zoals humeurigheid, depressiviteit en verslechterde relaties.

Mogelijk is er een verband tussen het Restless Legs Syndroom en Periodic Limb Movement Disorder (PLMD). Maar liefst tachtig procent van de patiënten met RLS heeft of krijgt ook last van PLMD.

Bij PLMD treden er gedurende 20 tot 30 seconden per nacht schokkende bewegingen op. Deze bewegingen zitten vaak in de benen en de armen. De aanvallen kunnen honderden keren per nacht voorkomen. In de meeste gevallen schrikt men kort wakker, waardoor de nachtrust ernstig wordt verstoord. PLMD en RLS gaan vaak hand in hand.

Mensen met RLS, ervaren de klachten pas rond middelbare leeftijd. Wanneer men erover nadenkt, ontdekt men dat de klachten ook op jonge leeftijd al aanwezig waren. Doktoren doen RLS op jonge leeftijd vaak af als groeipijn of hyperactiviteit. In de beginfase van dit syndroom treedt het pijnlijke gevoel in de benen eens per maand of in een bepaalde tijd van het jaar op. De aanvallen komen steeds vaker voor, naarmate de tijd verstrijkt. Daarna wordt men bijna iedere nacht uit zijn of haar slaap gehouden door de pijnklachten.

Oorzaak RLS

De oorzaak van RLS is te onderscheiden in twee categorieën: RLS kan optreden als gevolg van erfelijkheid, of als gevolg van een andere lichamelijke ziekte. Bij primaire RLS is er geen sprake van een andere oorzaak. Meestal krijgen mensen met primaire RLS deze neurologische bewegingsstoornis, omdat andere familieleden de ziekte ook hebben. Onderzoekers gaan ervan uit dat het verschijnsel een erfelijke aandoening kan zijn. Wanneer de ziekte voorkomt in de familie, hebben overige familieleden drie tot zes keer zoveel kans om de ziekte ook te krijgen. Naar deze vorm van RLS wordt al jaren onderzoek verricht.

Onderzoekers richten zich vooral op bloedverwantschap. Mogelijk geven de zenuwcellen minder goed signalen met het dopamine af. Dit is een neurotransmitter naar de hersenen. Wanneer deze verstoort raakt, wordt de bewegingscontrole in de hersenen tijdelijk onderbroken, waardoor er jeuk of een branderig gevoel ontstaat.

De secundaire vorm van het Rusteloze Benen Syndroom wordt gediagnosticeerd als men geen andere gevallen van RLS in de familie heeft. In dit geval ontstaat de bewegingsstoornis als gevolg van een andere aandoening. Bijvoorbeeld reumatische ziektes, de ziekte van Parkinson, de ziekte van Huntington of andere problemen, zoals problemen met de schildklier, chronisch nierfalen of een tekort aan: ferritine, bloedarmoede of foliumzuur. Bepaalde medicatie kan het syndroom verergeren. Voornamelijk antidepressiva, verkoudheidsmedicatie en medicatie tegen allergieën en misselijkheid kunnen RLS veroorzaken. Tevens komt het vaker voor bij zwangere vrouwen.

Behandeling en diagnose RLS

Patiënten met het Restless Legs Syndroom (RLS) doen er goed aan hun levensstijl te veranderen. Bepaalde gewoontes kunnen de klachten verergeren. Het gaat dan om de inname van koffie of alcohol. Deze kunnen s avonds beter vermeden worden. Bovendien is voldoende lichaamsbeweging noodzakelijk. Belangrijk is niet intensief te sporten voor het slapen, omdat dit vaker kan leiden tot een irritatie in de benen. Bovendien is het verliezen van overgewicht raadzaam, omdat dit de klachten kan verminderen. Raadpleeg alvorens de levensstijl te veranderen altijd een arts of een andere medisch specialist.

Diagnose

De diagnose RLS wordt gesteld als er sprake is van een aantal kenmerken. Er bestaat geen test waarmee dit syndroom kan worden vastgesteld. Daarom gaat de huisarts uit van de klachten van de patiënt. Wanneer er tenminste twee of meer kenmerken worden bevestigd, zal de dokter de diagnose RLS stellen.

Deze kenmerken zijn: een jeukend, branderig of kriebelend gevoel in de benen of voeten, een drang om benen te bewegen, het vervelende gevoel verdwijnt wanneer men de benen beweegt, de klachten komen vooral ‘s avonds en ‘s nachts voor en er zijn geen andere medische problemen. Hoewel RLS niet kan worden vastgesteld aan de hand van een bloedtest, kunnen andere oorzaken wel worden uitgesloten. Men kijkt bijvoorbeeld of er sprake is van een ijzergebrek, bloedarmoede of slecht functionerende nieren. In sommige gevallen kan een hersenfilmpje of slaaponderzoek ook meer inzicht bieden.

Behandeling RLS

Als er sprake is het van het Rusteloze Benen Syndroom, kan het ferritine-gehalte worden gecontroleerd. In sommige gevallen wordt het syndroom veroorzaakt door een ijzertekort, waardoor ijzersupplementen een positief effect kunnen hebben. Verder stelt de huisarts leefregels op. Wanneer dit niet voldoende werkt, kan de arts medicijnen voorschreven. Deze verbeteren de nachtrust. In het begin kan deze medicatie leiden tot misselijkheid.

Video over RLS

Bron: Stichting Restless Legs

Lotte Krijger

Slaapexpert

Mijn naam is Lotte Krijger en ik hou van slapen! Ik verzamel graag informatie over slapen en slaapgerelateerde producten wat ik met plezier deel op deze website. Als moeder van een jonge dochter heb ik zelf veel te maken gehad met slapeloze nachten, waarbij veel tips en informatie vanuit eigen ervaringen voort komen. Een goede nachtrust is belangrijk en dat gun ik iedereen! Heeft u nog vragen, of ziet u graag een blog over een bepaald onderwerp, neem dan contact met mij op!