Slaapgebonden bewegingsstoornissen

Inhoudsopgave

Tonen
• - Acht verschillende slaapgebonden bewegingsstoornissen
• Restless Legs Syndrome (RLS)
• Periodic Limb Movement Disorder (PLMD)
• Sleep Related Leg Cramps (spierkrampen)
• Sleep Related Bruxism (tandenknarsen)
• Sleep Related Rhythmic Movement Disorder (ritmische bewegingsstoornis)
• -
• - Aanbeveling

Er bestaan acht verschillende soorten slaapgebonden bewegingsstoornis. We spreken van zo’n stoornis, als je in de slaap onbewust ongewenste bewegingen maakt die de slaap kunnen beïnvloeden. Het gaat meestal om eenvoudige bewegingen die periodiek voorkomen. Deze stoornissen kunnen de nachtrust aanzienlijk verstoren, waardoor je overdag je ernstig vermoeid voelt. Daardoor ontstaan slapeloosheid klachten en slaperigheid overdag.

Acht verschillende slaapgebonden bewegingsstoornissen

Slaapgebonden bewegingsstoornissen komen vaak voor. De meeste van deze bewegingsstoornissen zijn te verhelpen aan de hand van medicijnen en andere behandelingen. In veel gevallen worden medicijnen en een andere behandeling gecombineerd.

Slaapgebonden bewegingsstoornissen verminderen de kwaliteit van de slaap. Daardoor heb je vaak het gevoel overdag erg vermoeid te zijn, of kan je ‘s nachts niet slapen. Er bestaan acht verschillende soorten slaapgebonden bewegingsstoornissen. Op deze pagina worden de belangrijkste bewegingsstoornissen doorgenomen. Het gaat hier om: RLS, PLMD, spierkrampen, tandenknarsen en ritmische bewegingsstoornissen. Vrijwel alle stoornissen kunnen leiden tot ernstige vermoeidheid overdag. In sommige gevallen wordt een dergelijke stoornis gediagnosticeerd aan de hand van een polysomnografie.

Restless Legs Syndrome (RLS)

Eén van de bewegingsstoornissen waar de afgelopen jaren veel aandacht voor is gevraagd, is het Restless Legs Syndroom. In het Nederlands wordt deze ziekte vertaald als ‘rusteloze benen’. Bij RLS heb je de onweerstaanbare behoefte om tijdens de rust en de slaap ledematen te bewegen. In de meeste gevallen gaat het om de onderbenen, maar in sommige gevallen kunnen ook in de armen prikkelingen voorkomen. RLS geeft een jeukend, tintelend of prikkelend gevoel, waardoor je de neiging hebt deze steeds te bewegen.

RLS-aanvallen komen in zogenoemde episodes. Soms zijn deze aanvallen maar van korte duur. Veel patiënten hebben er echter vooral ‘s nachts last van, waardoor deze de slaap ernstig kan verstoren. Het is niet precies duidelijk waardoor deze slaapproblemen wordt veroorzaakt. Mogelijk speelt erfelijkheid een rol. In sommige gevallen heeft de patiënt last van een tekort aan ijzer. Dit probleem speelt voornamelijk bij vrouwen een belangrijke rol. Mannen hebben minder vaak last van RLS-aanvallen. De aandoening kan worden behandeld met medicatie.

Periodic Limb Movement Disorder (PLMD)

Periodic Limb Movement Disorder (PLMD) lijkt sterk op RLS. Deze aandoening komt echter alleen voor tijdens de slaap en dus niet in de rust. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer bij 5-8% van de pediatrische pouplatie en 4-11% van de volwassen populatie PLMD voorkomt. Bovendien hebben mensen met RLS vaak de neiging aan hun benen of armen te zitten en maken ze dit bewust mee. Bij PLMD is dit niet het geval. Je hebt ‘s nachts niet door dat hij of zij de armen of benen beweegt in de slaap. Mensen die lijden aan PLMD maken onbewust ongecontroleerde bewegingen tijdens de slaap.

Uit ditzelfde onderzoek blijkt dat PLMD diverse gevolgen heeft, zoals hyperactiviteit en soms ook vertraagde taalontwikkeling bij kinderen en slechte concentratie bij volwassenen. Mensen met PLMD lopen ook een verhoogd risico op de lange termijn voor depressie en angsten en een 4-voudig groter risico op dementie.

Veel mensen met deze slaapstoornis schamen zich ervoor. Niet alleen omdat het onwillekeurig bewegen van ledematen leidt tot slaapproblemen, maar ook vanwege de negatieve sociale gevolgen die PLMD heeft. Vooral voor de partner is de ziekte erg vervelend. PLMD is net als RLS met medicijnen te behandelen; meestal wordt dezelfde medicatie voorgeschreven.

Sleep Related Leg Cramps (spierkrampen)

Bij Sleep Related Leg Cramps (spierkrampen) wordt de patiënt opeens wakker van ernstige kramp in de spieren. De spieren in de benen of de voeten verkrampen opeens ernstig. De pijn wordt doorgaans veroorzaakt doordat een spier zich ontspant en vervolgens weer samentrekt. Ons lichaam komt tijdens de slaap tot rust, waardoor de spieren ontspannen. Wanneer deze onbewust weer samentrekt, ontstaat er kramp. Dit kan leiden tot hevige pijnen. Je kan deze spierkrampen vaak niet controleren. Ze komen voor tijdens het slapen, maar ook wanneer je wakker wordt.

Slaapgebonden spierkrampen staan vaak niet op zichzelf. Uit onderzoek blijkt dat in veel gevallen de patiënt andere onderliggende redenen voor de spierkrampen heeft, zoals ziektes, slechte algehele gezondheid en lage rode bloedcellen. Deze slaapstoornis komt bovendien vooral voor bij oudere mensen. Helaas bestaan er geen medicijnen tegen slaapgebonden spierkrampen. Wel kan het doen van strekoefenen voor het slapengaan verlichting bieden. Waardoor de kramp precies wordt veroorzaakt, is nog niet bekend.

Sleep Related Bruxism (tandenknarsen)

Tandenknarsen komt voor bij ongeveer 13% van de volwassenen. De meeste mensen die lijden aan tandenknarsen of bruxisme hebben dat zelf niet door. Het probleem wordt voornamelijk opgemerkt door de partner, of de tandarts. Mensen met bruxisme bewegen de tanden en kiezen met veel kracht over elkaar. Daardoor schuren de tanden letterlijk over elkaar heen. Dit probleem komt alleen voor tijdens de slaap. Het leidt tot een hard en onaangenaam geluid.

Bruxisme moet zo vroeg mogelijk worden aangepakt, om ernstige schade aan het gebit te voorkomen. In ernstige gevallen wordt de patiënt zelf wakker omdat hij merkt dat hij aan het tandenknarsen is. In zulke gevallen wordt de nachtrust ernstig verstoord. Het probleem komt bij zowel volwassenen als kinderen voor. In sommige gevallen is er sprake van een erfelijke factor bij bruxisme, maar voornamelijk psychische klachten zoals stress liggen er vaak aan ten grondslag. Een tandarts kan een bitje op maat maken dat ‘s nachts gedragen wordt. Daarmee kunnen de tanden en kiezen niet meer over elkaar schuren tijdens de slaap. Waarschijnlijk lost dit het probleem niet op, maar kan verdere slijtage voorkomen worden.

Wanneer je stug door blijft knarsen, kan een verwijzing naar een psycholoog zinvol zijn. Mede doordat het probleem vaak veroorzaakt wordt door stress, angst of depressie. Toch werkt ook de psychologische aanpak niet altijd. Zelfs wanneer je antidepressiva inneemt, kan je toch door blijven gaan met tandenknarsen.

Meer informatie over tandenknarsen >>

Sleep Related Rhythmic Movement Disorder (ritmische bewegingsstoornis)

Een ander belangrijke slaapstoornis, is Sleep Related Rhythmic Movement Disorder (slaapgerelateerde ritmische bewegingsstoornissen). Voornamelijk jonge kinderen hebben last van deze bewegingsstoornis tijdens de slaap. Doordat je heftige bewegingen tijdens de slaap maakt, kost dit veel energie. Je kan vaak niet slapen. ‘s Morgens voelt je bovendien je erg vermoeid en is het lastig te functioneren.

Bij RMD zijn er bewegingen die regelmatig voorkomen. Het zijn vaak typische bewegingen: rollen met het hoofd, het hoofd in de kussen bonken, of het hoofd of het bed tegen de muur slaan. Sommige patiënten bewegingen hun handen en knieën ritmisch heen en weer. Dit verschijnsel wordt body rocking genoemd. RMD komt vooral voor bij jonge kinderen. Zij groeien er op latere leeftijd weer overheen. Sommige baby’s en peuters verwonden zich tijdens de slaap, of blijven de hele nacht wakker. In dat geval is een afspraak met een specialist zinvol.

Aanbeveling

Het is heel vervelend als je nachtrust leidt onder de bewegingsstoornis. We hebben namelijk allemaal onze rust ’s nachts nodig om onszelf op te laden voor de volgende dag. Wat mogelijk kan helpen tegen de bewegingsstoornis is een verzwaringsdeken. Een verzwaringsdeken geeft druk op ons lichaam en geeft hiermee stimulatie wat zorgt voor een geborgen en veilig gevoel. Met een verzwaringsdeken kalmeert het zenuwstelsel zich, waardoor bewegingen minder vaak en/of heftig voorkomen. Tevens geeft de druk ook meer gelukshormonen vanuit je hersenen en verlaagt het je stress waardoor je ook meer ontspant.

Zie hieronder een voorbeeld van een verzwaringsdeken:

Verzwaringsdeken eenpersoons

Litollo verzwaringsdeken

Bekijk prijs

Lotte Krijger

Slaapexpert

Mijn naam is Lotte Krijger en ik hou van slapen! Ik verzamel graag informatie over slapen en slaapgerelateerde producten wat ik met plezier deel op deze website. Als moeder van een jonge dochter heb ik zelf veel te maken gehad met slapeloze nachten, waarbij veel tips en informatie vanuit eigen ervaringen voort komen. Een goede nachtrust is belangrijk en dat gun ik iedereen! Heeft u nog vragen, of ziet u graag een blog over een bepaald onderwerp, neem dan contact met mij op!