Tijdens de slaap krijgt de baby namelijk de mogelijkheid verder te groeien, zowel lichamelijk als geestelijk. Als de baby regelmatig niet of nauwelijks slaapt, kan hij een slaaptekort ontwikkelen. Buiten dat de baby dan vaak chagrijnig of vervelend is, heeft dit ook nadelige gevolgen voor de ontwikkeling van de baby.
Als een baby niet slaapt
Als een baby niet slaapt, heeft dat niet meteen gevolgen voor de ontwikkeling van de baby. Iedere baby heeft weleens een dag minder en een dag iets meer slaap nodig. Ouders vragen zich vaak af of het een probleem is als de baby te veel slaapt. Dat is niet het geval. Maar als een baby niet of maar heel weinig slaapt, kan dit wel problemen opleveren.
Wetenschappers hebben uitgezocht waarom baby’s snel weer wakker worden. Het lijkt volgens een Britse kinderarts een twintigste-eeuwse gewoonte dat baby’s door moeten slapen. Volgens de kinderarts Peter Fleming is het veel natuurlijker voor een baby om wakker te zijn. Te veel slaap is namelijk ook niet goed. Er moet een goede evenwicht zijn. Als een baby te weinig slaap krijgt, heeft dat negatieve gevolgen voor de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling van het kind. Net als bij volwassenen heeft een baby zijn slaap nodig om de indrukken van de dag te kunnen verwerken.
Daarbij komt nog eens dat niemand echt doorslaapt, zelfs de ouders niet. Dat stelt de ontwikkelingsprofessor Narvaez in haar onderzoek. Bovendien hebben baby’s een korte slaapcyclus.
Oorzaken
De oorzaak dat een baby niet slaapt, kan al liggen in de geboorte. Het blijkt dat baby’s te vroeg geboren zijn, soms erg veel achtereen slapen, terwijl zij op andere dagen uren wakker kunnen liggen. Baby’s hebben in ieder geval een kortere slaapcyclus. Een volwassene heeft een slaapcyclus van 90 minuten. Volwassenen hebben zichzelf aangeleerd dan weer te slapen. Baby’s kennen die gewoonte nog niet. Bovendien is de cyclus korter: 60 minuten. Dit betekent dat een baby vaker en langer wakker zal worden dan een volwassene.
Stress bij baby’s kan een oorzaak zijn van het niet kunnen slapen. Baby’s moeten gerustgesteld worden door hun ouders. Uit onderzoek blijkt dat baby’s die vertroeteld worden door hun ouders, veel beter sliepen. Sommige opvoedkundigen raden aan om de baby te laten huilen als hij niet in slaap valt. Vervolgens negeren de ouders het huilen.
Opmerkelijk is dat het met de ouders volgens de studie aanzienlijk beter ging, maar dat de baby erg veel stress had. Het is wel zo dat een baby vanzelf ophoudt met huilen en in slaap valt. Toch stelt kinderarts Narvaez dat een kind rustig wordt als gevolg van een soort ‘overlevingsstand’, om te voorkomen dat de baby flauwvalt, doordat hij alle energie kwijt is. Toch blijft de stress aanwezig.
Tips om de baby te laten slapen
Voorkomen is beter dan genezen. Als een baby moeilijk slaapt, zijn er een aantal adviezen van deskundigen die het proberen waard zijn. Volgens Rita Blom is een goed en duidelijk ritme de gouden sleutel naar een beter slapende baby. De baby heeft behoefte aan regelmaat. Dat betekent dat de ouders een ‘bedtijdritueel’ in dienen te stellen. De baby slaapt op precies dezelfde tijd, wordt misschien van tevoren nog even in bad gestopt of geknuffeld. De volgorde dient altijd hetzelfde te zijn: voeden, spelen en slapen. Zorg ervoor dat het spelen vroeger op de avond gebeurt, anders raakt de baby overprikkelt.
De baby leert op die manier dat het bed bedoeld is om te slapen. De box is bedoeld om te spelen. De baby krijgt dan het besef van de omgeving en de activiteit die erbij hoort. In tegenstelling tot de hierboven genoemde kinderexperts, vindt Rita Blom dat huilen hoort bij de ontwikkeling van een baby en dat dit prima genegeerd kan worden. Ouders die het moeilijk vinden om te zien dat hun baby van streek is, kunnen iedere tien minuten even bij de baby’s te kijken.
Als een baby op een chagrijnige manier huilt, kan dit volgens Blom goed genegeerd worden. Totale hysterie dient niet genegeerd te worden, omdat dit tot stress leidt.
Dagschema
Een dagschema is een goede manier om een baby te laten slapen. Er zijn diverse slaapschema’s voor baby’s waar kersverse ouders zich aan kunnen houden. Bijvoorbeeld: om zeven uur op, de baby drie kwartier laten slapen en dan weer wakker maken. De eerste maanden zitten er volgens de opvoedkundige Gina Ford geen uitstapjes met de baby in. Het dagschema en slaapschema zou namelijk nogal nauw luisteren.
Het is niet bewezen dat een streng slaapschema echt werkt. Daarom kunnen ouders er ook voor kiezen om wel een slaapschema te gebruiken, maar daar minder streng aan vast te houden. Een baby ontwikkelt pas echt een slaapritme na de zesde maand. Dan pas krijgt hij het besef van dag en nacht.
In de kamer blijven
Andere deskundigen, zoals Olwen Wilson, raden aan om in de kamer te blijven als de baby in slaap valt. Zo weet de baby dat je de ouders er nog steeds zijn. Dit stelt het kind gerust, waardoor hij minder gestrest in slaap valt. Als de baby geen stress heeft, kan hij lekker slapen en is hij de volgende morgen blij en vrolijk. Als het kind opstaat en huilt, is een korte knuffel toegestaan. Ouders pakken soms hun baby nog weleens terug uit bed, maar dit is volgens Wilson niet de bedoeling.
De bedoeling is na het knuffelen een stap terug te doen. De methode werkt het best bij kinderen tussen de zes maanden en vier jaar. Het is minder gemakkelijk deze methode te hanteren bij kleinere babykamers. Volgens Wilson is in 95% van de gevallen het effect duidelijk merkbaar.
Samen slapen
Samen slapen kan een oplossing zijn om een baby die slecht slaapt door de nacht te helpen. Toch moet men uitkijken dat het geen gewoonte wordt. Een keertje een nacht samen slapen geeft de baby een goed gevoel. Hij voelt zich veilig, blij en is daarom minder gestrest. Als een baby minder gestrest is, zal hij beter slapen. Toch is het belangrijk dat het kindje echt slaapt. Er is dus geen ruimte om te spelen in bed. Het bed moet geassocieerd worden met een veilige slaapplek.
Het liefst slaapt de baby binnen zes maanden in zijn eigen bedje. Zo leert hij te wennen aan zijn eigen bed en slaapkamer. Dit voorkomt dat baby’s opstandig worden of niet meer willen slapen, wanneer het kind niet meer bij de ouders mag slapen.
Medische oorzaken
Als de baby ‘s nachts niet slaapt en overdag erg vervelend of overstuur is, kan dit ook een medische oorzaak hebben. Dat is een reden om niet alle huilbuien te negeren. Is de baby het grootste gedeelte van de tijd aan het huilen, dan kan het zijn dat het kind de ouders iets probeert duidelijk te maken. Baby’s kunnen nog niet praten en daardoor is het soms moeilijk voor pasgeboren baby’s om duidelijk te maken wat er aan de hand is. Raadpleeg bij twijfel altijd de (huis)arts of het consultatiebureau.